“We timmeren hard aan de weg om de woningbouwopgave te realiseren. We zijn nu nog aan het begin van het proces. Sinds april 2023 ben ik betrokken bij de landelijke versnellingstafel. De Woondeal Limburg is in maart getekend en hierin staat de Limburgse opgave tot 2030 beschreven. De opgave is groot en daarom worden versnellingstafels ter ondersteuning ingesteld. Per regio gaan we in Nederland aan de slag en willen we een impuls geven om te zorgen dat de woningbouw zichtbaar toeneemt.”
Een hele goede start
Arjan heeft deelgenomen aan onze Limburgse Proefversnellingstafel en zijn eerste bevindingen wil hij graag delen. “Ik vond het een hele goede bijeenkomst. De voorbereiding was goed, de organisatie zat goed in elkaar en er is bij alle partijen, zowel markt als overheid, veel betrokkenheid. Het is een groot en divers gezelschap, maar de sfeer was prettig en we hebben constructieve gesprekken met elkaar gevoerd. De ambtenaren van gemeenten en Provincie kennen elkaar al, de medewerkers van de woningcorporaties ook. Het mooie was dat de marktpartijen ook goed vertegenwoordigd waren. Dit is heel belangrijk omdat zij een grote rol spelen. Tijdens de Woonkeuken in november presenteerden we de resultaten van deze dag en hebben we vanuit de landelijke versnellingstafel een advies gegeven hoe we versnellingstafels in Limburg willen organiseren. Daarnaast hebben we een voorstel gedaan voor een actieagenda waarin een voorlopige lijst met knelpunten en suggesties voor oplossingen in de woningbouw zijn opgenomen.”
Industrieel bouwen
Het is geen gemakkelijke opgave om meer dan 26.000 woningen alleen al in Limburg te realiseren. Zo is er een tekort aan personeel en moet er veel worden gebouwd in kleine kernen, dat zijn veel kleine projecten met een beperkt aantal woningen. “Daar heb je behoorlijk wat capaciteit voor nodig en daar zijn we ons terdege van bewust”, aldus Arjan. “Maar het is ook belangrijk om al die projecten efficiënt te plannen, waardoor je optimaal kan werken. Er zijn inmiddels veel onderzoeken gedaan hoe we dit verder kunnen verbeteren. Laten we daar dan ook gebruik van maken. Ook moeten we wellicht inzetten op een andere manier van bouwen. Ik heb goede voorbeelden gezien van industrieel of seriematig bouwen. Steeds meer bedrijven zijn in staat om dit op een kwalitatief hoogwaardig niveau te doen. Dat zou ook één van de oplossingen kunnen zijn voor opschaling. Wel moeten we met de markt goede afspraken maken, zodat hun fabrieken optimaal worden gebruikt en er geen structurele onderbezetting ontstaat. Het is een complexe set van factoren. Het gaat om personele capaciteit en kwaliteit, slim organiseren, aanpassen van beleid en wet- en regelgeving, innovatie en zo nu en dan een financiële impuls. Dat bespreken we allemaal aan de Versnellingstafels en komen zo tot oplossingen en doorbraken.“
Leren van elkaar
Van belang is ook het delen van best practices. Het delen van informatie en ervaringen met andere regio’s. “Zoals we kunnen leren van het bouwen en leefbaar houden van kleine kernen in bijvoorbeeld Noord-Nederland. Daar hebben ze dezelfde problematiek. Zo zijn er meer thema’s om over na te denken. Hoe bouwen we geschikte woningen voor senioren? Hoe kunnen we woningen splitsen of een complex optoppen. In Rotterdam hebben ze daar in het verleden veel ervaring in opgedaan. Datzelfde geldt voor tal van andere onderwerpen. Leuk en inspirerend om te doen en het levert, en dat is mijn ervaring, veelal in projecten een beter resultaat op.”
Samenwerking is cruciaal
In Limburg willen we de woningopgave zowel kwalitatief als kwantitatief verbeteren. Op welke manier denkt Arjan dat we dit het beste kunnen doen? “In eerste instantie is het belangrijk om aan tafel te gaan met de betrokken partijen in het bouwproces. Publiek-private samenwerking is daarbij heel belangrijk en een voorwaarde voor succes. We moeten echt aan de slag en de wil van samenwerken en het opbouwen van een vertrouwensrelatie tussen partijen is cruciaal en daar zijn we in de praktijk mee begonnen bij de Proefversnellingstafel. Die vertrouwensband is fundamenteel voor de opgave waar we voor staan. Het is een langjarig traject waarin we eerlijk naar elkaar toe moeten kunnen uitspreken waar we aan toe zijn. Waarin we successen met elkaar vieren, maar ook te maken zullen hebben met vele hobbels. Dan moet je er samen voor staan en samen het zoet en zuur delen.”
Leefbaarheid
De grote opgave die voor ons ligt gaat over: bouwen, bouwen en nog meer bouwen. Maar het gaat niet alleen over stenen. Het gaat over de mensen, en over leefbare wijken en buurten met een goed voorzieningenniveau. “Leefbaarheid is een belangrijk thema. Want we hebben helaas nog een aantal kwetsbare wijken en buurten, ook in Limburg, die moeten worden aangepakt en verbeterd! Ik vind Parkstad een mooi voorbeeld hoe dit wordt aangepakt; daar wordt integraal gewerkt aan wonen, veiligheid, welzijn, onderwijs en werkgelegenheid. Hoe kunnen mensen zich thuis voelen in hun wijk? Het is een langdurig en complex proces maar er worden goede resultaten geboekt. Verder is het belangrijk om kleine kernen leefbaar te houden. Daar zijn al diverse studies naar gedaan. Ik heb daarover ook contact met mijn collega die Noord-Nederland onder zijn hoede heeft, daar speelt het kleine kernen probleem namelijk ook. In die kleine kernen loopt het voorzieningenniveau terug. Hoe blijft de kern toegankelijk, is er perspectief om er te blijven wonen? Welk type woningen moet hier worden gebouwd? Bij kleine projecten kom je niet in aanmerking voor bepaalde subsidieregelingen. Samen met mijn collega gaan we eens kijken of we daar kunnen komen tot oplossingen hiervoor.”
Sla de handen ineen
“Ik verval wellicht in herhalingen maar… Wat ik nog belangrijk vind om mee te geven: sla de handen ineen, zoek de samenwerking op en ga aan de slag”, zegt Arjan als laatste. “Dat is belangrijk. We doen het tenslotte voor tevreden inwoners van Limburg die een goede en betaalbare woning willen hebben. Wat we wel ook nodig hebben, is uithoudingsvermogen, want dit wordt een langjarig traject. En het loket van de gemakkelijke oplossingen is helaas gesloten. Maar ik heb er alle vertrouwen in dat er genoeg goede wil en enthousiasme is om dit samen te gaan doen. De positieve energie is nu al voelbaar.”
