De Peel – het gebied tussen Grave en Nederweert - is in 2022 door het Kabinet aangewezen als een van de zestien nationale aandachtsgebieden voor herinrichting, in het kader van het Programma NOVEX van het Rijk. In de Peel komen veel vraagstukken samen die elkaar beïnvloeden en om ruimte vragen. Denk aan de landbouw- en energietransitie, aanpak van droogte, verbeteren van natuur en waterkwaliteit, leefbaarheid, verstedelijking, economische vitaliteit, beschikbaarheid van voorzieningen en een mogelijke reactivering van vliegbasis de Peel. Opgaven van zowel regionaal, provinciaal als nationaal belang.
In NOVEX De Peel werken de gemeenten van regio’s Noordoost-Brabant, Noord- en Midden-Limburg en de Metropoolregio Eindhoven, de waterschappen Aa en Maas, de Dommel en Limburg, de provincies Noord-Brabant en Limburg en de ministeries LNV, BZK, I&W, EZK en Defensie samen. De intentie is om met maatschappelijke partners een duurzame, leefbare en gezonde toekomst voor de Peel te realiseren. Mario Jacobs, voorzitter van de stuurgroep NOVEX De Peel, licht toe: “De natuur, landbouw, water, energie, verstedelijking; alles vraagt om een oplossing. Dat is in het belang van de Peelbewoners én nodig om een toekomstbestendige, economisch gezonde en leefbare Peel door te kunnen geven aan volgende generaties. De vraagstukken in De Peel overstijgen en doorsnijden gemeente- en provinciegrenzen en zijn niet ‘ieder voor zich’ op te lossen. Samenwerking in de Peel, als één overheid, is daarom absoluut nodig.”
Uitvoeringskracht
Jacobs benadrukt dat NOVEX niet in het leven is geroepen om (nog meer) beleid te maken, maar juist om de uitvoering een forse impuls te geven. “Daarom gaan we de komende tijd samen met de streek in gesprek om tot een eerste investeringsagenda te komen, als begin van een langjarig uitvoeringsprogramma. We investeren enerzijds vanuit (bescheiden) impulsgeld in een kweekvijver van kansrijke ideeën en initiatieven. En anderzijds sturen we aan op (grote) investeringen in sleutelprojecten en gebiedsprogramma’s die serieuze doorbraken realiseren in de verbeteropgave van de bodem en het watersysteem in De Peel, in verduurzaming en vernieuwing van het agrarisch grondgebruik en in leefbaarheid en vitaliteit van de dorpen.” Dit betekent wel dat Rijk en regio samen de bereidheid moeten tonen om langjarig te investeren in de toekomst van de Peel. Vanwege de kabinetsformatie zal er voorlopig nog onduidelijkheid zijn over de feitelijke investeringsruimte vanuit het Rijk. Dit weerhoudt de Peelregio er echter niet van nu een eerste stap naar voren te zetten.
Ontwikkelperspectief
Als vertrekpunt voor de gesprekken over de investeringsagenda heeft de regio, in opdracht van het kabinet een ontwikkelperspectief opgesteld. Het ontwikkelperspectief schetst een toekomst van de Peel die meerkleurig is; met ruimte voor geel (economie en energie), voor groen (natuur, bodem en water), en rood (wonen en leefbaarheid). Een perspectief waarin vooruit wordt gekeken naar 2050 en wat daarvoor richting 2030 nodig is. Jacobs ziet het Ontwikkelperspectief niet als blauwdruk, maar als een zich ontwikkelend perspectief om samen met de streek verder richting aan te geven: “Niet om te verdwalen in discussies over doelen, jaartallen of beleidsteksten. Maar juist om er met elkaar de schouders onder te zetten en een beweging in gang te zetten. NOVEX De Peel biedt ook een kans voor wie hem aangrijpt.”
Dialoog met de streek
De komende tijd vinden eerst kleinschalige regionale tafels plaats met sleutelfiguren uit de streek, om het ontwikkelend perspectief samen verder uit te diepen én om te bekijken hoe alle betrokken partijen samen tot uitvoering kunnen komen. Dit als opmaat naar een Regionale Investeringsagenda. Bedoeling is de dialoog vervolgens op te schalen naar een of meerdere grotere bijeenkomsten. De partners in de NOVEX-samenwerking zijn graag bereid om hierover het gesprek aan te gaan met ondernemers en maatschappelijke partners.
