Ga naar de inhoud

home
Actueel
Nieuws
Provinciale Energiediensten Maatschappij in ontwikkeling voor aanpak energiearmoede en toegankelijker maken duurzame energie

Provinciale Energiediensten Maatschappij in ontwikkeling voor aanpak energiearmoede en toegankelijker maken duurzame energie

6 november 2024

De beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie staan onder druk. Door de energiecrisis kunnen veel mensen en bedrijven in Limburg hun energierekening niet meer betalen. Om dit probleem aan te pakken, is de Provincie bezig met de ontwikkeling van de Provinciale Energiediensten Maatschappij (PEM). De PEM wil de overstap naar duurzame energie in Limburg versnellen en zorgen dat Limburgers meer lokale controle krijgen over hun energie.

“Energie is belangrijk in het dagelijks leven. Maar het wordt steeds lastiger voor iedereen om de energierekening te betalen. Steeds meer Limburgers en bedrijven komen hierdoor in de knel. Het bestuur van de Provincie Limburg vraagt zich af hoe we in de toekomst kunnen zorgen voor betaalbare en betrouwbare energie”, vertelt gedeputeerde Marc van Caldenberg (Energie en Klimaat). “De PEM moet één van de oplossingen worden en sluit aan bij het Limburgse coalitieakkoord ‘Elke Limburger telt!’. Dit gaat de PEM doen voor burgers, mkb (en delen van de agrarische sector) en energiegemeenschappen.” Bekijk hier de uitlegvideo over de PEM.

Energie is een basisbehoefte die duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar moet zijn voor elke Limburger.

Helaas is de afgelopen jaren beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie niet vanzelfsprekend.

Burgers konden de energierekeningen niet meer betalen en bedrijven hebben hun productie stil moeten leggen.

We spreken zelfs over energiearmoede.

Dat stelt de Provincie Limburg voor de volgende uitdaging.

Hoe kunnen we als samenleving de betaalbaarheid en leveringszekerheid van energie waarborgen?

Provincie Limburg werkt aan een nieuwe stap in de energietransitie in Limburg,

door de inrichting van de Provinciale Energiediensten Maatschappij, PEM, te onderzoeken.

Dit wordt geen PLEM 2.0.

Met de PEM willen wij duurzaam werken aan beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie in Limburg.

De PEM heeft drie doelen.

Het terugdringen van energiearmoede in Limburg.

Het vergroten van de lokale autonomie over energie.

De energietransitie versnellen.

We richten ons op kwetsbare huishoudens, het MKB en delen van de agrarische sector.

Naar aanleiding van het afschaffen van de salderingsregeling en de nieuwe Energiewet 2025, richten we ons ook op lokale energiegemeenschappen.

De PEM pakt met name projecten op waar sprake is van marktfalen.

Marktfalen ontstaat wanneer de markt niet voldoende in staat is om kwetsbare groepen te bedienen...

of wanneer er geen prikkel is voor marktpartijen om te investeren in duurzame langetermijnprojecten.

Het bestaansrecht van de PEM ligt voornamelijk in haar maatschappelijke waarde.

De PEM is er niet om winst te maken en streeft dus geen marktconform rendement na.

Maar om marktfalen over een langere periode op te kunnen vangen, moet er wel een financieel ontwikkelingspad zijn.

Op langere termijn kan er dus wel een verdienmodel ontstaan.

Door bijvoorbeeld deel te nemen aan projecten zoals energiegemeenschappen, waarbij opbrengsten weer in de PEM worden geïnvesteerd.

We richten ons de komende vijf jaar op:

onafhankelijk en op maat gemaakt advies aan doelgroepen die geen toegang hebben tot bestaande regelingen van het Rijk of gemeente.

Ondersteuning van energiegemeenschappen door middel van juridische begeleiding,

technische kennisdeling en hulp bij financiële vraagstukken.

De PEM kan ook participeren in een energiegemeenschap, of deze medefinancieren.

Gebouwgebonden regelingen, waarbij verduurzamingsleningen gekoppeld zijn aan het gebouw in plaats van aan de eigenaar.

De afbetaling wordt verrekend met de energiebesparing,

zodat ook kwetsbare huishoudens mee kunnen in de energietransitie.

De ontwikkeling van opslagcapaciteit en coöperatieve energy hubs.

De PEM biedt hierbij organisatorische en financiële ondersteuning,

met als doel de gebouwde omgeving mee te laten doen in de coöperatieve hubs.

Deze hubs zorgen voor lokale energieopslag en verminderen de piekbelasting op het elektriciteitsnet.

De ambities en de doelen van de PEM zijn duidelijk.

Maar de vorm en inhoud is nog in ontwikkeling.

Afhankelijk van de fase waarin de PEM zich bevindt,

wordt gezocht naar een passende mix van instrumenten en of diensten.

Dit betekent dat de PEM een flexibele organisatie moet worden,

die zich constant kan aanpassen aan de ontwikkelingen en veranderende behoeften van de markt.

Op deze manier streven we ernaar om energie en de energietransitie voor zoveel mogelijk Limburgers bereikbaar en betaalbaar te maken en te houden.

De definitieve besluitvorming over de PEM zal in het najaar van 2025 door Provinciale Staten plaatsvinden.

Drie belangrijke doelen

De hoofdzaak is dat de activiteiten vanuit de PEM zich richten op twee uitgangspunten. Ten eerste speelt de PEM in op marktfalen om hier op te acteren. Daarnaast moet het aanvullend zijn op wat er al gebeurt en dit versterken op de opgave waar slagkracht nodig is. Concreet is dat ingezet wordt op drie doelen:

Energiearmoede verminderen: De PEM wil mensen helpen die nu buiten bestaande regelingen vallen door gebouwgebonden regelingen te ontwikkelen gericht op verduurzamingsmaatregelen die het verbruik van de doelgroep(en) flink terugdringen. Zo kunnen zij hun energiekosten structureel verlagen;
Meer lokaal eigenaarschap: Naast energiebesparing ondersteunt de PEM energiegemeenschappen, zodat mensen zelf energie kunnen opwekken, beheren en benutten op lokaal niveau en hiermee zeggenschap en eigenaarschap krijgen. Dit zorgt ervoor dat geld dat wordt verdiend met energie in de regio blijft en er ruimte komt en blijft voor ontwikkeling;
Versnellen van de energietransitie: De PEM helpt overheden, bedrijven en gemeenschappen om samen sneller collectieve duurzame energieprojecten op te starten en uit te breiden.

Waar de PEM zich op richt

In de PEM worden vier verschillende instrumenten samengebracht om zo de diverse doelgroepen in Limburg te bereiken. Gezien de complexiteit van de vraagstukken waar de PEM meerwaarde kan bieden is faciliterend advies hierbij de basis. Direct voortvloeiend hieruit richt de PEM zich onder andere op nieuwe en bestaande duurzame energieprojecten in de regio, met een sterke focus op de ontwikkeling van lokale energiegemeenschappen.

Daarnaast is het doel om een instrument te gaan ontwikkelen dat huishoudens zonder toegang tot verduurzamingsregelingen kan gaan ondersteunen. Wij denken hierbij langs de lijn van een nog te ontwikkelen ontzorgingsconcept, met financiering op basis van een gebouwgebonden regeling. Dit moet verder onderzocht worden. Als laatste, maar niet minste speerpunt, worden coöperatieve Energy Hubs ontwikkeld op bedrijventerreinen en in woonwijken om lokale energieopslag te bevorderen en de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Duidelijke focus

“In de volgende fase worden ook pilots ontwikkeld om deze concepten verder te concretiseren. Parallel wordt het Statenvoorstel gemaakt met een uitwerking van de governance en financiële uitwerking van de PEM-activiteiten”, aldus gedeputeerde Marc van Caldenberg. Met deze speerpunten heeft de PEM een duidelijke focus voor de komende jaren. De organisatie is van plan een breed netwerk op te bouwen, zodat zij steeds toegang heeft tot actuele kennis, uitvoeringskracht en extra financiering. Hierdoor kan de PEM zich aanpassen aan veranderingen en inspelen op ontwikkelingen in de markt en de maatschappij, waardoor zij effectief blijft.

Vraag aan Provinciale Staten

Het provinciebestuur vraagt Provinciale Staten om na te denken over de doelgroep en aanpak van de PEM. Ook vraagt het provinciebestuur aan de Staten mee te denken over de naam en wat zij belangrijk vinden voor de wijze waarop de PEM georganiseerd kan worden. Op 29 november 2024 bespreken de Provinciale Staten het voorstel. Daarna wordt de PEM verder ontwikkeld voor een definitief besluit in het laatste kwartaal van 2025.