In de buurt Pelmersheide, in het buitengebied van het kerkdorpje Tungelroy (gemeente Weert), ligt zorgboerderij Ingelshof, fraai gesitueerd aan de rand van natuurgebied de Krang. In 2010 niet veel meer dan een bouwval, werd deze carréboerderij uit 1911 door Jos en Gerry Mans in oude luister hersteld en kreeg ze een nieuwe functie.
Gerry en haar man Jos nemen in 1989 het boerenbedrijf van haar ouders over, wat ze ontwikkelen tot een modern scharrelkippenbedrijf. Na een leven lang tussen het pluimvee, is Gerry toe aan een nieuwe uitdaging. Ze loopt een dag mee in de ouderenzorg en vindt daar haar nieuwe roeping. In 2008 komt een unieke kans op het pad van het boerenechtpaar. De boerderij Ingelshof, pal naast hun pluimveehouderij, staat te koop. De destijds bijna een eeuw oude boerderij wordt grondig gerestaureerd. Behalve de buitenmuren blijft weinig overeind. De authentieke uitstraling blijft behouden, maar vanbinnen is alles nieuw. Als de verbouwing achter de rug is en Gerry haar opleiding tot sociaalpedagogisch werker succesvol heeft afgerond, opent Ingelshof haar deuren als zorgboerderij.
‘We doen het samen, met en voor elkaar’
Zorgboerderij Ingelshof is een van zo’n zestig zorgboerderijen in Limburg die zich hebben verenigd in een coöperatie, die het voor cliënten makkelijk maakt de juiste zorgboerderij te vinden. Jos: “In 2013 zijn we aangesloten bij de Coöperatie Limburgse Zorgboeren, waar zestig zorgboeren in Limburg bij zijn aangesloten en samenwerking per definitie centraal staat. We doen het samen, met elkaar en voor elkaar. Ook besluiten nemen. De ledenvergadering is het hoogste orgaan. We hebben centraal afspraken gemaakt met gemeenten en zorgkantoren. De coöperatie heeft een contract met de gemeente en zodoende krijgen we cliënten aangeboden.”
Vrijwilligers onmisbaar
Het echtpaar heeft een duidelijke taakverdeling. Gerry: “Jos is zwart-wit gezegd de ondernemer, ik de ‘zorgboerin’. We bieden kleinschalige dagbesteding aan met name ouderen, vaak met lichte dementie of psychische klachten. Onze cliënten zijn mensen die zelfstandig wonen. Ze komen hiernaartoe met de rolstoelbus van de stichting Leefbaarheid Stramproy, waar we sponsor van zijn. De vrijwillige chauffeurs halen de cliënten op aan de keukentafel en brengen ze ook weer terug tot achter de voordeur. We hebben drie parttime medewerkers in dienst. Verder werken hier dertig enorm betrokken vrijwilligers. Dankzij hen kunnen we onze gasten de tijd en persoonlijke aandacht geven die ze verdienen. De vrijwilligers zijn onmisbaar bij de uiteenlopende activiteiten die we organiseren. Zo kan men meehelpen bij het verzorgen van het kleinvee of in de moestuin, waar verse groenten uit geoogst worden voor de warme lunch. Een wandeling met de cliënten van de zorgboerderij naar de stallen hiernaast om eieren te halen is dagelijkse routine geworden. We zijn ook een erkend leerbedrijf en werken samen met de stichting Calibris Advies, dat leer-werktrajecten organiseert voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben ook een Wajonger in dienst, die hier is gegroeid van dertig naar honderd procent (arbeidsvermogen, red.). Het geeft enorm veel voldoening als je zo iemand ziet groeien.”
Hier werken dertig enorm betrokken vrijwilligers
Het kleinvee waar Gerry het hiervoor over had, zijn wat schapen, geiten, een ezel en een pony. Jos: “We houden ook twintig zoogkoeien, voor het vlees. De kalveren blijven minimaal zes maanden bij de moeder. Het vlees gaat naar een coöperatie. De koeien zijn Brandrode runderen, een Oudhollands ras. Sinds een jaar of vier opereren we volledig biologisch. Zelf ben ik medeoprichter van BioLogisch Limburg, een netwerk van biologische ondernemers in de provincie. We zijn aangesloten bij heel wat coöperaties. Wist je dat de gemiddelde boer bij zo’n drie à vier coöperaties is aangesloten?”
Bewustwording voor de natuur en het boerenleven
Ingelshof doet van maandag tot en met vrijdag dienst als zorgboerderij. Grote groepen kunnen de accommodatie exclusief afhuren voor een weekend op het Limburgse platteland. Jos: “Dat doen we ook om een stukje bewustwording te creëren voor de natuur en het boerenleven. Mensen kijken wel eens vreemd op als we vertellen dat we praktisch 365 dagen per jaar in de weer zijn. Dan leggen we ze uit dat de dieren zichzelf niet verzorgen. We hebben ook een monumentaal bakhuis in onze moestuin. Volledig functioneel. Traditioneel − en nog steeds − wordt zo’n bakkes gebruikt voor het bakken van vlaaien, maar wij bereiden er geregeld ook pizza’s in. Afgelopen zomer heb ik voor een groep nog zestig pizza’s gebakken.”
Biologische pluimveehouder boert goed
Een onderdeel van Ingelshof is ook de biologische pluimveehouderij met twaalfduizend biologische leghennen en volop aandacht voor biodiversiteit. Jos: “Bij de overname van het pluimveebedrijf eind jaren tachtig zijn we meteen overgestapt op scharrelkippen. Voor het dierenwelzijn en omdat we toen al voorzagen dat scharrel de nieuwe norm zou worden. In 2015 hebben we één stal voorzien van een overdekte uitloop, goed voor één ster van het Beter Leven-keurmerk. In 2021 zijn we deels overgegaan op biologische landbouw, goed voor drie sterren. We hebben toen twee oude stallen afgebroken en één nieuwe teruggebouwd, waar er per zes hennen één vierkante meter ruimte is. Ze kunnen ook een aantal maanden per jaar buiten scharrelen tussen de koeien en hebben dan vier vierkante meter ruimte per kip. Het houden van biologische kippen is twee keer zo duur als het houden van scharrelkippen, vanwege de huisvesting en het veel duurdere voer. Maar door de toenemende vraag is het toch rendabel. Behalve dat biologisch boeren goed is voor het dierenwelzijn, vergroot het ook je eigen werkplezier. We halen er persoonlijk ook veel meer voldoening uit. Al moet je wel incalculeren dat er af en toe een roofvogel met een kip vandoor gaat. Dan troost ik me maar met de gedachte dat de kippendief van een driesterrenmaal geniet.”
Biosfeergebied en bloem- en kruidenrijke akkerranden
Binnenkort ligt Ingelshof mogelijk in een Biosfeergebied, de ‘natuurlijke’ variant van de UNESCO Werelderfgoedlijst. Jos: “Op dit moment loopt er een aanvraagprocedure om het Grenspark Kempen-Broek tussen Weert en Maaseik, waarvan we deel uitmaken, door de UNESCO te laten erkennen als Biosfeergebied. Dat zou een mooie erkenning zijn. Een Biosfeergebied is een gebied waarin vooruitstrevend wordt samengewerkt aan een duurzame toekomst voor de mens en zijn omgeving. Een prachtige bevestiging voor alle mensen in deze streek die samen de schouders eronder zetten.”
Goed voor de bijen en andere bestuivers
Om de biodiversiteit te bevorderen, werken Jos en Gerry samen met de Plattelandscoöperatie, waarin circa vierhonderd boeren en tuinders samenwerken aan een duurzaam platteland. Jos: “We doen bijvoorbeeld op het gebied van natuur en landschap mee aan het project Bloemrijke akkerranden. Van de coöperatie krijgen we jaarlijks een bloem- en kruidenrijk zaadmengsel, dat goed is voor de bijen en andere bestuivers, en bijdraagt aan een grotere biodiversiteit. Die biodiversiteit bevorderen we ook door agroforestry. Dat is simpel gezegd het aanplanten van bomen en andere gewassen op onze gronden, zoals fruitbomen, notenbomen en wilgen. Die leveren natuurlijk vruchten op, zorgen voor een beschut plekje voor de kippen, en de koeien kunnen lekker aan de twijgjes knabbelen. Bij de renovatie van Ingelshof hebben we ook een authentieke hoogstamboomgaard in ere hersteld. Die staat mooi op het boerenerf en heeft ook landschappelijke en ecologische waarde.”
