De provincie Limburg herbergt veel natte natuur met een hoge biodiversiteit, zoals de Peelvenen, de broekbossen en bloemrijke graslanden in de beekdalen en de Maasmeanders, de vennen en natte heide, en de bronbossen. Door daling van het grondwater en verslechtering van de grondwaterkwaliteit in de afgelopen decennia is de bijzondere ecologische waarde van de natte natuur achteruit gegaan. Het provinciale waterbeleid is er op gericht de natte natuur te beschermen en te herstellen. De bescherming is gericht op de natte natuur binnen het provinciaal Natuurnetwerk. Bij herstel hebben de grondwaterafhankelijke Natura 2000-gebieden voorrang: hiervoor heeft de provincie in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water de verplichting uiterlijk in 2027 de maatregelen te hebben getroffen om voldoende water van een goede kwaliteit in deze gebieden te bereiken.
Gevolgen voor betrokkenen
De bescherming en herstel van de natte natuur in Limburg is afhankelijk van een juiste inrichting en beheer in de natuurgebieden, maar is in veel gevallen sterk afhankelijk van het waterhuishoudkundige ingrepen in de omgeving. Zo kan grondwateronttrekking voor industrieel en drinkwater, beregening van landbouwgewassen, grondwaterstandsverlaging door drainage en ruimtelijke ontwikkelingen zoals verstedelijking tot verdroging leiden in natte natuur. Aanvoer van vermest oppervlakte- en grondwater van buiten het natte natuurgebied in, leidt tot achteruitgang van de natte natuur.
Bescherming
Ter bescherming van de natte natuur en om achteruitgang te voorkomen worden nieuwe waterhuishoudkundige ingrepen in en om de natte natuur beoordeeld op mogelijke negatieve effecten. Om hier rekening mee te houden is de ligging van de natte grondwaterafhankelijke natuur op kaart 1 van het provinciaal Waterprogramma 2022-2027 opgenomen (digitaal te raadplegen in Atlas Limburg).
Herstel
Bij het herstel van de 16 grondwaterafhankelijke Natura 2000-gebieden gaan we uit van de doelstellingen en de waterhuishoudkundige vereisten zoals deze in de Natura 2000-(beheer)plannen zijn opgenomen. Om deze te realiseren dienen herstelmaatregelen te worden uitgevoerd. Het kan gaan om:
- technische maatregelen: stuwbeheer, peil gestuurd draineren, herinrichten van beken en overige watergangen, ophoging van maaiveld
- financiële maatregelen: schadevergoedingen, nadeelcompensatie
- verandering van grondgebruik: we kunnen agrarisch natuur- en landschapsbeheer stimuleren, we kunnen stimuleren dat agrariërs zorgen voor een fraaier landschap en betere ecologie (groenblauwe diensten), en we kunnen nieuwe natuurzones aanwijzen
- aanpak van bronnen van grondwaterverontreiniging.
Monitoring
Om de veranderingen in de watercondities te kunnen volgen monitort de Provincie Limburg vanaf 2003 de waterkwaliteit en het grondwaterpeil in de natte natuur. Hiervoor worden jaarlijks in alle grondwaterafhankelijke Natura 2000-gebieden en een aantal andere natte natuurgebieden (voormalige natte natuurparels) de grondwaterstanden en grondwaterkwaliteit gemeten. De provincie rapporteert aan het einde van elke waterplan/programmaperiode over de watercondities in de natte natuur. Voor de periode 2003 t/m 2018 is de rapportage op deze site te raadplegen.
Betrokken partijen
- Provincie Limburg, Cluster Natuur en Water
- Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
- Waterschap Limburg
- WML Limburgs Drinkwater
- Rijkswaterstaat
- Staatsbosbeheer
- Stichting Het Limburgs Landschap
- Vereniging Natuurmonumenten
- Federatie Particulier Grondbezit
- Particuliere natuur- en boseigenaren
- Limburgse Land- en Tuinbouwbond
