Monumenten


Limburg kent een rijke historische geschiedenis. Dat wordt ook zichtbaar door de vele monumentale bouwwerken (zoals kerken, kastelen, molens en boerderijen) in de provincie. Een monument is een overblijfsel uit de Limburgse geschiedenis, het zegt iets over ons verleden en onze identiteit. In totaal zijn er meer dan 5.000 rijksmonumenten en bijna evenveel gemeentelijke monumenten. Ook heeft onze provincie een schat aan klein erfgoed - zoals de vele kruisen en kapellen en bakhuisjes  - dat met name voor lokale gemeenschappen een waardevolle betekenis heeft.

Monumenten

Monumenten in het landschap geven een heel eigen karakter aan onze provincie, ze sieren de vele steden en dorpen en maken deze een aantrekkelijke woon- en werkomgeving. Daarnaast is de (directe) omgeving van het monument wezenlijk voor de uitstraling ervan.

Met het monumentenbeleid wil de Provincie Limburg onder andere:

  • dat zowel de rijks- als de gemeentelijke monumenten voor de toekomst in goede staat zijn en dat deze waar mogelijk toegankelijk zijn voor een breder publiek;
  • monumenteigenaren ondersteunen bij een complexe restauratie en/of herbestemmingsopgave;
  • de economisch niet rendabele monumenten voor de toekomst behouden;
  • de cultuurhistorische waarden van het klein Limburg erfgoed behouden;
  • het groen monumentaal erfgoed in goede staat houden voor de toekomst.

Lees meer over het monumentenbeleid in het beleidsprogramma Monumenten 2020-2023, ‘Monumenten behouden, benutten én beleven.’ (pdf, 2.4 MB)

Restauratie en herbestemming van monumenten

De Provincie wil zoveel mogelijk  monumenten voor de toekomst te behouden zodat ook toekomstige generaties kunnen blijven genieten van het erfgoed en de rijke Limburgse geschiedenis. Daarom willen we de monumenten die dringend gerestaureerd moeten worden ondersteunen waarbij een (toekomstige) economische, toeristische of maatschappelijke functie is gegarandeerd. Andere opgaven zoals de aanpassing van het groen in de directe omgeving van een monument in relatie tot een restauratieopgave of opgaven op het gebied van duurzaamheid en klimaat, willen wij ook ondersteunen.

ErfgoedLAB Limburg

De Provincie Limburg is in 2019 gestart met het ErfgoedLAB. Met het ErfgoedLAB wordt de herbestemming van monumenten gestimuleerd. Na een succesvol pilotjaar in 2020-2021 kreeg het ErfgoedLAB een vervolg in de periode 2022-2024.

Religieus erfgoed

Limburg heeft veel religieus erfgoed, waarbinnen de kerken een bijzondere categorie vormen. De Provincie ondersteunt de restauratie en herbestemming van kerken door middel van een vierjarig Kerkenprogramma. Dit programma is in samenwerking met het Bisdom, de Protestantse Kerk Nederland, de kerkgenootschappen en andere instanties opgesteld.  Daarnaast ondersteunt de Provincie de werkzaamheden aan klinkende onderdelen (zoals kerkorgels en beiaarden) als deze voldoende monumentale waarden hebben.

Behoud van niet rendabele monumenten

Een bijzondere groep van rijksmonumenten zijn de (kerk)gebouwen voor de openbare eredienst en molens. Door dreigende leegstaand en verminderde inkomsten van de eigenaren vragen deze monumenten extra aandacht. Doel is dat deze bijzondere groep rijksmonumenten voor de toekomst kunnen worden behouden. Daarom blijft de Provincie het normaal onderhoud van deze economisch niet rendabele monumentale gebouwen ondersteunen als aanvulling op de rijkssubsidie voor de instandhouding van monumenten. Ook het onderhoud van groene rijksmonumenten ondersteunen wij op deze wijze omdat dit erfgoed een voortdurende instandhoudingsopgave heeft.

Klein Limburgs erfgoed

De Provincie hecht veel waarde aan het behoud van het zogenaamd klein Limburgs erfgoed zoals kruisen, kapellen, muurtjes, bakhuisjes en gedenkstenen. Dit erfgoed heeft vaak een waardevolle  betekenis voor de lokale samenleving. We willen het behoud van dit klein erfgoed samen met de burgers en gemeenten oppakken, zodat het in goede staat wordt gebracht en gehouden. Dit doen we door projecten te ondersteunen die worden uitgevoerd met de hulp van vrijwilligers.

Groen monumentaal erfgoed

Het groen monumentaal erfgoed heeft door externe invloeden zoals  klimaatverandering en het toenemend gebruik ervan veel te verduren. Het verdient onze aandacht omdat het kwetsbaar erfgoed is geworden.  Ook dit groen erfgoed wil de Provincie voor de toekomst in goede staat houden. Daarom stelt de Provincie voor deze categorie subsidie beschikbaar voor zowel de restauratie als het onderhoud. Voor restauratie geldt dat het moet gaan om groen erfgoed met een monumentale status (rijks- of gemeentelijk monument) of onderdeel uitmaakt van het ensemble van het gebouw als het géén monumentale status heeft. Voor onderhoud geldt dat het moet gaan om groen erfgoed met een rijksbeschermde status.

Subsidiemogelijkheden

De Provincie stelt subsidie beschikbaar voor:

  • de restauratie van zowel rijks- als gemeentelijke gebouwde monumenten;
  • de restauratie van zowel rijks- als gemeentelijk groen monumentaal erfgoed;
  • onderhoud en restauratie van klein Limburgs erfgoed;
  • de restauratie en herbestemming van zowel rijks- als gemeentelijke kerkelijke monumenten door middel van een vierjarig kerkenprogramma;
  • het onderhoud van rijksmonumentale molens, groen erfgoed en (kerk)gebouwen met een functie voor de openbare eredienst  (de zogenaamde Monulisaregeling) als aanvulling op de landelijke Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim). Zie hiervoor: cultureelerfgoed.nl

Voor de provinciale subsidieregelingen verwijzen we u naar ons subsidieloket.


Gerestaureerde monumenten

Het erfgoed in Limburg vertelt het verhaal van onze provincie. De Provincie Limburg geeft subsidie om de monumenten voor de toekomst te behouden. Een aantal monumenten is gerestaureerd.